นักปรัชญาถือว่ามนุษย์เป็นนายของสรรพสิ่งทั้งหลาย ซึ่งเขาจะใช้สอยตามความต้องการของตนเอง อย่างไร้จำ กัดโดยไม่มีผู้คอยคิดบัญชีและไม่มีผู้ควบคุม แม้ว่าเขาได้ใช้มันเพื่อก่อความเสียหายแก่โลกนี้ หรือทำลายล้างสรรพสิ่งต่างๆ ก็ตาม ในทางสวนกัน ก็มีคนที่มองว่ามนุษย์ไม่ได้มีสิทธิพิเศษเหนือกว่าสิ่ง อื่น มนุษย์เป็นเพียงหนึ่งในล้านประเภทของสรรพสิ่งที่ถูกสร้างขึ้นมาเท่านั้น ดังนั้น แท้จริงแล้วอิสลามมี มุมมองอย่างไรต่อความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสรรพสิ่งทั้งหลาย?
มุมมองของอิสลามที่มีต่อลักษณะความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสรรพสิ่งทั้งหลายเป็นไปตามแง่มุมของความศรัทธาและทฤษฎี และจบลงด้วยการมีบทบัญญัติอย่างละเอียดที่ปรับความสัมพันธ์ระหว่าง มนุษย์ สัตว์ แผ่นดิน และแหล่งธรรมชาติ
สิ่งแรกท่ดีงดูดควา ึ มสนใจของนักปรัชญาเก่ยวกั ี บความสัมพันธ์ดังกล่าวก็คือ ประเด็นความสมดุลท่อัีลกุรอาน ได้ยืนยันว่าอัลลอฮฺให้เกยีรตมินุษย์และให้ความพิเศษเหนือกว่าสิ่งทถ่ีูกสร้างทั้งหลาย (อัลกุรอานบทอัล-อิส รออ์ โองการท่ 70) แ ี ละทรงอำ นวยสรรพสิ่งทถ่ีูกสร้างทั้งหมดทมี่ีอยู่รายล้อมมนุษย์ให้เขาได้ใช้ประโยชน์ และดูแลมัน (อัลกุรอานบทอิบรอฮีม โองการท่ 32-33) ี มนุษย์ไม่ได้เป็นเพยงี หน่งในจำ ึ นวนสิ่งทถ่ีูกสร้าง ล้านๆ ประการโดยไมมี่ สิทธิพิเศษเหนือกว่าสรรพสิ่งอื่นๆ แต่เป็นสิ่งถูกสร้างทมี่ีเกยีรติ สิ่งถูกสร้างอื่นทั้งหมด ในธรรมชาตถิูกอำ นวยเพื่อให้เอื้อประโยชน์ต่อเขา (อัลกุรอานบทอัล-บะเกาะเราะฮฺ โองการท่ 29)
ต่อัลกุรอานก็ยืนยันแก่เราในทางตรงกันข้ามว่ามนุษย์ไม่ได้เป็นนายที่สามารถจะทำอะไรก็ได้กับสรรพ สิ่งเหล่านั้น สถานะและความดเีลิศทมี่ีเหนือสรรพสิ่งทั้งหลายไม่ได้ให้สิทธิ์แก่เขาในการทำลายสรรพสิ่งทั้ง หลาย หรือใช้ทรัพยากรทางธรรมชาติอย่างสิ้นเปลือง เพราะผู้ครองกรรมสิทธิ์คือพระผู้เป็นเจ้าผู้ทรงสร้าง ส่วน บทบาทของมนุษย์เป็นเพยงแค่ ี ตัวแทนของอัลลอฮฺในการดูแลสรรพสิ่งต่างๆ หมายความว่าพระองค์ได้สั่งเสยี แก่มนุษย์ใหมี้ สิทธิในการใช้ประโยชน์จากมัน และสั่งใช้เขาให้ฟื้นฟูพัฒนามัน โดยต้องไม่ก่อให้เกิดความเสยี หายแก่มนุษย์ด้วยกันและสรรพสิ่งอื่นๆ (อัลกุรอานบทฮูด โองการท่ 61, ี บทอัล-บะเกาะเราะฮฺ โองการที่ 30)
พื่อยืนยันในเรื่องนี้ หลักการอิสลามได้กำหนดกฎเกณฑ์และข้อชี้แนะอย่างมากมายทมีี่ ความละเอยดอ่อน เพื่อ ี ปรับความสัมพันธ์อันเหนียวแน่นระหว่างมนุษย์กับสรรพสิ่งที่อยู่รอบตัวเขา และนี่คือตัวอย่างบางประการ